Pinokyo Projesi Nedir?

İstanbul Pera Güzel Sanatlar Kültür Sanat ve Dayanışma Derneği tarafından hazırlanan “Pinokyo”: Okuduğunu unutursun fakat yaptığını (oynadığını) asla unutmazsın! Masallar ve yaratıcı drama teknikleri kullanılarak çocuklarda etik değerler hakkında farkındalık yaratılması”, Katılım Öncesi Mali Yardımlar (IPA II) ve “Yolsuzluğun Önlenmesi ve Etiğin Teşviki Hibe Programı” çerçevesinde Merkezi Finans ve İhale Birimi tarafından, TR2012/0123.01-02/19 sayısıyla fonlanan bir projedir. Amacı; etik değerlerin küçük yaşta doğru eğitim metotlarıyla öğretilmesini ve kamuoyunda etik değerlere ilişkin farkındalığın arttırılmasını sağlamaktır. Bir yıl süren proje kapsamında ilköğretim 6-7-8 yaş grubu çocuklara yaratıcı drama teknikleri ve masallar yoluyla etik değerlerin öğretilmesini sağlamak üzere bir eğitim metodolojisi üretilmiştir. Metodoloji öncelikle 6-7-8 yaş grubu çocuklarla yapılan bir atölye (Küçük Pinokyo Atölyesi) ile ilköğretim birinci kademe öğretmenleri ile yapılan başka bir atölyede (Pinokyo Atölyesi) uygulanmıştır. Ardından atölyelerden çıkan sonuçlar, ilköğretim öğretmenlerine yönelik bir eğitimcinin eğitimi rehberinin üretilmesinde kullanılmıştır. “Pinokyo Masalıyla Değerler Eğitimi Kılavuzu” adı verilen rehber, kısa filmlerle desteklenmiştir. Rehbere ve kısa filmlere web sitesinden ücretsiz olarak erişebilirsiniz. Rehber ve methodoloji, ilköğretim okullarında düzenlenen seminerlerle yaygınlaştırılmıştır. Projenin diğer amacı olan kamuoyunda etik değerlerin ve etik değerler eğitiminin önemi konusundaki farkındalığın arttırılması için çeşitli aktiviteler de gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda ilköğretim okulları düzeyinde, Türkiye genelinde “kamu spotu” yarışması gerçekleştirilmiştir. Yarışmada katılımcılardan 8 etik değerden en az biri hakkında kamuoyunun dikkatini konuya çekecek kısa bir film hazırlamaları istenmiştir. Yarışmaya tüm Türkiye genelindeki ilköğretim okullarından sınıf düzeyinde katılım sağlanmış, en iyiler elektronik oylamayla internet ortamında seçilmiştir. İlk üçe giren sınıflar 10 Haziran 2016 tarihinde düzenlenen törenle ödüllerini almıştır. Projenin diğer bir etkinliği ise; gölge tiyatrodur. Gölge tiyatro, yine kamuoyunun dikkatini konuya çekmek üzere düşünülmüş bir etkinliktir. Bu etkinlikte bir grup profesyonel tiyatro oyuncusu, yaratılan senaryolar doğrultusunda, her bir etik değere odaklanacak şekilde, kamuya açık alanlarda oyunlar sergilemiştir. Bu oyunlara halkın gösterdiği reaksiyonlar kayıt altına alınmış ve film haline getirilerek sosyal medya ve web sitesi aracılığıyla kamuoyuna gösterilmiştir. Proje ve sonuçlarıyla ilgili daha detaylı bilgi almak için web sitemizde gezinebilir veya pera@peraguzelsanatlar.com.tr adresinden proje yönetimiyle iletişime geçebilirsiniz.

Neden İhtiyaç Duyuldu?

Her geçen gün küreselleşen dünyamızda kişisel dinamikler daha önemli hale gelmeye başlamıştır. Mutlu ve başarılı bir hayatın sırrı, etik değerleri anlama ve uygulamayla birlikte kendi kendinle barışık olmaktan ve sağlıklı bir iletişim becerisinden geçmektedir. Etik değerleri bilen kişiler yaşamlarında daha başarılı olmaktadır. Araştırmalar göstermiştir ki; düşünceli, saygılı, güvenilir, adil ve sorumlu, kısacası “iyi insanlar” yaşamlarında daha başarılıdır. Bununla birlikte; çocukların soyut kavramları daha yeni öğrenmeye başladığı ve öğrenmeye en açık oldukları erken dönemlerde etik değerlerin öğrenmesi çok önemli ve gereklidir. Özel sektör veya kamuda yolsuzluğun önlenmesi konusunda çok sayıda düzenlemeler yapılmış olmakla birlikte henüz istenilen düzeye ulaşılmamıştır. Bunun olabilmesi için yolsuzluğa karşı bakışın genel olarak değişmesi ve kontrol mekanizmalarının da sürekli devam etmesi gerekmektedir. Toplumdaki her bir bireyin yolsuzluğa bakışını istenen şekilde değiştirmeden, yolsuzluğun tamamıyla ortadan kaldırılması mümkün değildir. Özellikle dijital dünyanın ve medya kanallarının bu kadar geliştiği bir noktada “doğru” kavramını yerleştirmek çok zordur. İnsanlar çok fazla kanaldan çok fazla enformasyona maruz kalmaktadır. Bu enformasyon akışı içerisinde çocukları ve gençlerin etik değerler farkındalığını ancak doğru eğitim metotları kullanarak arttırabilirsiniz. Pinokyo Projesi, Türk toplumunun yolsuzluğun önlenmesi ve etik değerler konusundaki farkındalığın arttırılması hedefiyle bire bir örtüşmektedir. Sağlıklı bir toplum oluşturmanın formülü çocukları erken yaşta etik değerler konusunda eğitmekten geçmektedir. Çocukların geleceğin hizmet sağlayıcıları olacaktır. Onlar gelecekte yolsuzluğa neden olacak veya yolsuzlukla karşılaşacaktır. Onların farkındalığının arttırılması, geleceğin Türkiye’sinin yolsuzlukla karşılaşma oranını azaltacaktır. Yolsuzlukla mücadele ve etik değerlerin güçlendirilmesi hususunda son yıllarda yapılan çalışmalar, Türkiye’nin Avrupa Birliği adaptasyonu sürecinde özellikle artarak önem kazanmıştır. Bununla birlikte; Türkiye insanların birbirlerine en az güvendikleri ülkeler arasında yer almaktadır, sadece 10 kişiden biri başka insanlara güvenebildiğini söyleyebilmektedir (Bahçeşehir Üniversitesi, Türkiye Değerler Atlası, 2012). Hükümetin farklı seviyelerinde yolsuzluğun önlenmesi ve etik değerlerin güçlendirilmesiyle ilgili çalışmaları devam etmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı, 2011-2012 eğitim öğretim yılında, “değerler eğitimine” bir proje olarak başlamıştır. Bu proje; “değer erozyonuna bir çözüm olarak bulunan bir ürün” olarak tanımlanmış ve çeşitli safhalarda sürdürülmüştür. Değerler eğitimi bazen ayrı bir eğitim, bazen de diğer eğitimlerin bir parçası olarak ele alınmıştır. Günümüzde değerler eğitimi diğer eğitim konularıyla birlikte verilmektedir. Efektif bir değerler eğitimi için, her şeyden önce, yapılandırılmış bir eğitim yaklaşımı gereklidir. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Okulları Müfredatının hedeflerinden bir tanesi de öğrencilere yaşadıkları problem karşısında kognitif, eleştirel, doğru ve yaratıcı çözümler üretmelerini sağlamaktır. Fakat mevcut uygulamalara baktığımızda genel olarak eğitimin; öğretmen merkezli, öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirmekten ve düşünmelerini sağlamaktan uzak olduğunu görüyoruz. Değerler eğitiminde de, aynı bakış açısıyla, öğrenmenin ve hatırlamanın düşük oranda gerçekleştiği klasik eğitim metotlarının uygulanmaktadır. Bu eğitimin farklı okullarda farklı şekillerde uygulandığı da düşünülürse, efektif bir eğitim olmadığı ortadadır. Aynı zamanda değerler eğitiminde “ahlak” ve “etik” kavramları sıklıkla karıştırılmakta, kurumların ve kişilerin ahlak yorumlarına bırakılmakta, doğrulanabilir gerçeklerden uzaklaşarak, sorgulanması gereken kişilerin insiyatifine bırakılmaktadır. Pinokyo projesi çocukların erken yaşta doğru ve tam olarak etik değerler hakkında eğitilmesini ve güçlü bir karaktere, özgüvene sahip olmaları, bireylere karşı saygılı ve üretken davranmalarının sağlanmasını ve bu yolla da yolsuzluktan uzak bir toplum yaratmayı hedeflemektedir. Birlikte ve ayrı olarak yürütülen çok sayıda çalışmayla Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti yolsuzluğu önlemeye çalışmaktadır. Mevcut sistemdeki düzenlemeler önemli olmakla birlikte, yolsuzluğun gerçekleşmeden önlenmesinde, erken yaşta bireylere verilen etik değerler eğitimi aynı derecede öneme sahiptir. Erken yaşta etik değerler eğitimi, fakat DOĞRU eğitim metotlarıyla, “önleyici” bir yaklaşım olarak çok önemlidir. Orta öğretim seviyesinde verilen değerler eğitimi nispeten geç kalınmış ve başarı oranı daha düşük bir eğitimdir. Bununla birlikte uygulamada ne kadar efektif olduğu da sorgulanmalıdır. Çocukların soyut kavramları öğrenmeye başladıkları ve aynı zamanda öğrenmeye de en açık oldukları dönemler ilköğretime yeni başladıkları dönemdir. Oyun dünyasından henüz uzaklaştıkları için yaratıcılıkları son derece gelişmiş ve aynı zamanda kendilerini ifade etme kabiliyetleri okuma ve yazmayı öğrenmeyle birlikte gelişmiş durumdadır. Bu dönemde etik değerlerin öğretilmesi bu etik değerlerin uygulanmasını arttıracak ve toplumdaki, iş dünyasındaki ve çocukların kendi gelecek yaşamlarında yolsuzlukların azalmasına yol açacaktır. Sözel eğitimde hatırlama oranının yüzde 10, görsel eğitimde yüzde 30 ve deneysel eğitimde ise yüzde 90 olduğu bilinmektedir. Yaratıcı drama teknikleri kullanılarak verilen bir eğitimde, başarı oranı ortalamasının yüzde 75 olduğu gözlenmiştir. Öğrenciler ders sırasında aktif bir şekilde uyguladıkları zaman daha iyi ve daha hızlı öğrenirler ve öğrendiklerini daha çok hatırlarlar. Geleneksel metotlarla verilen bir eğitimde, özellikle pasif ve ilgisiz öğrenciler, öğrendiklerini daha hızlı bir şekilde unuturlar, sıkılırlar ve kendilerini öğrenmeye zorlamazlar. Pinokyo projesi, öğrencilerin eğitim programının dışında bırakıldığı geleneksel, öğretmen merkezli ve ezberci eğitim sistemini, etik değerleri deneyimleyerek, yaşayarak, düşünerek ve çözüm üretmeyi öğrendikleri birey merkezli bir eğitim sistemiyle değiştirmek istemektedir. Eğitim aracı olarak iki önemli unsur kullanılacaktır; yaratıcı drama ve masallar. Ekonomik durumu ya da yaşadığı coğrafya neresi olursa olsun tüm çocuklar masallarla büyümektedir. Masallar, direk mesajlar yerine kullandığı gizli mesajlarıyla hepimiz için bir dolaylı eğitim aracıdır. Çocukluğumuzda farkında olmadan masallar aracılığıyla değerlerimizi oluştururuz. Masallar sayesinde yaşayacağımız sorunlara hazırlanırız. Masallar çocuklara kendi masallarını yaratacak yaratım süreçlerini yapılandırmaları için özgür alan bırakır. Masallar, ezberci eğitimden çok farklı olarak, çocukların kendilerini ve yaratıcılıklarını geliştirebilecekleri, kendilerini etkin bir şekilde ifade edebilecekleri, çok efektif bir eğitim aracı olarak kullanılabilir. Masallarda sıklıkla kullanılan soyut kavramlar yaratıcı dramayla birleşince elle tutulur hale gelir. Yaratıcı drama kendini bilmeyi, deneyim kazanmayı, sorular sormayı ve bundan önemlisi eleştiri yapabilmeyi öğretmeyi hedefler. Her şeyin ezbere dayalı olduğu, öğretmen merkezli sistemden tamamıyla farklıdır. Yaratıcı dramanın çocukların ve ergenlerin, okuldaki ve toplumdaki fiziksel, dilsel, akli, kültürel ve manevi gelişimlerini hızlandırdığı ve yetişkin olduklarındaki gelecek yaşamlarındaki deneyimlere, sorumluluklara ve olasılıklara hazırladığı ortadadır. İşte bu nedenlerle Pinokyo projesinde yaratıcı drama ve masallar etik değerlerin eğitilmesi konusunda iki önemli araç olarak seçilmiştir. Yukarıda sayılan tüm nedenlerden dolayı Pinokyo projesi ortaya çıkmıştır. Proje, gelecek nesillerin etik değerler konusunda doğru ve etkin bir şekilde eğitilmelerini, bu yolla da gelecekte ortaya çıkabilecek yolsuzlukların azaltılmasını hedeflemektedir.